Analiza praktyki oraz dane statystyczne i badania naukowe wskazują, że aktualny model
organizacji opieki nad dzieckiem i rodziną nie zapewnia pożądanych kierunków zmian w tym
zakresie. Negatywnie ocenia się takie zjawiska jak:
1) wzrost wskaźnika dzieci umieszczonych poza rodziną naturalną;
2) koncentracja działań wyłącznie na dziecku, a nie na rodzinie – brak odpowiedniego
wsparcia rodziny dziecka, także rodziny zastępczej;
3) zbyt uboga oferta pomocy środowiskowej dla rodziny zagrożonej lub będącej
w kryzysie;
4) brak instrumentów motywujących gminy do działań na rzecz pozostawienia dziecka
w lokalnym środowisku rodzinnym;
5) nadmierna łatwość umieszczania dziecka poza rodziną i niejednokrotnie zbyt powolne
podejmowanie decyzji o dalszych losach dziecka;
6) zbyt ograniczony wachlarz dostępnych form pieczy zastępczej, który w praktyce -
w zdecydowanej większości przypadków – prowadzi do umieszczenia w placówce
opiekuńczo-wychowawczej;
7) niedobór odpowiedniej liczby należycie przygotowanych niespokrewnionych
z dzieckiem rodzin zastępczych zawodowych;
8) pozorność rodzicielstwa zastępczego w odniesieniu do rodzin spokrewnionych
z dzieckiem, zwłaszcza w sytuacji, gdy na wysoki udział tego typu rodzin ma wpływ
relatywnie wysoka atrakcyjność świadczeń pieniężnych na dziecko powierzone
spokrewnionej rodzinie zastępczej w porównaniu do wartości świadczeń rodzinnych
kierowanych do rodzin biologicznych (zasiłki rodzinne i dodatki do zasiłków rodzinnych
uzależnione od kryterium dochodowego);
9) dotychczasowe organizowanie i finansowanie polityki społecznej w obszarze opieki nad
dzieckiem i rodziną w perspektywie jedynie uzyskania doraźnego efektu,
bez mechanizmów strategicznych, które pozwalałyby na ewaluację skutków działań
i ocenę skali przewidywanych oszczędności w kolejnych latach.